ସର୍ବୋଚ୍ଚରେ ଲୋକଙ୍କ ପାଗଳାମି

କିଛିମାସ ହେବ ମନେହେଉଛି ଯେପରି ଭାରତ ଏକ ଦଳାଚକଟା ଦେଶରେ ପରିଣତ ହେଲାଣି। ଆମେ ଜଗନ୍ନାଥ ମନ୍ଦିର ଦଳାଚକଟାକୁ ଦେଖି ବ୍ୟସ୍ତ ହେଉଥିବା ବେଳେ ତାହାଠାରୁ କାହିଁ ଅଧିକ ହାଥ୍‌ରାସ ଏବଂ ପ୍ରୟାଗରାଜଠାରେ ମାସେବ୍ୟାପୀ ଚାଲିଥିବା ମହାକୁମ୍ଭ ଏବଂ ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ ରେଳ ଷ୍ଟେଶନଠାରେ ଦଳାଚକଟା ଦର୍ଶାଉଛି ଯେ, ସରକାର ଯେତିକି ଅବ୍ୟବସ୍ଥିତ ତାହାଠାରୁ କାହିଁ ଅଧିକ ଅମାନ୍ୟ ଓ ପାଗଳ ହୋଇଗଲେଣି ଭାରତର ସାଧାରଣ ନାଗରିକ।
ଭାରତ ବିଶ୍ୱର ସର୍ବାଧିକ ଜନସଂଖ୍ୟାବହୁଳ ରାଷ୍ଟ୍ର ଭାବେ ପରିଚିତି ହାସଲ କରିଛି। ଏ ଦେଶ ବହୁବିଧ ସଂସ୍କୃତି, ପରମ୍ପରା ଓ ବିଶ୍ୱାସ ବହନ କରୁଥିବାରୁ ବିଭିନ୍ନ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ଲୋକଙ୍କ ଗହଳି ବଢ଼ିଚାଲିଛି । ତେଣୁ ଭିଡ଼ ବା ଗହଳି ପରିଚାଳନା କରିବା ସରକାର କିମ୍ବା ଏକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ପାଇଁ ସର୍ବଦା ଆହ୍ବାନପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଥାଏ। ନିକଟ ଅତୀତକୁ ଦେଖିଲେ ୨୦୧୩ରେ ଆହ୍ଲାବାଦର ମହାକୁମ୍ଭ ମେଳାରେ ଦଳାଚକଟା ଘଟି ୩୬ ଜଣ ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ଘଟିଥିଲା। କିନ୍ତୁ ବେସରକାରୀ ଭାବେ ଜଣାପଡ଼ିଥିଲା ସରକାରୀ ତଥ୍ୟଠାରୁ ତାହା କାହିଁରେ କେତେ ଅଧିକ । ୨୦୨୩ ମାର୍ଚ୍ଚ ୩୧ରେ ଇନ୍ଦୋର ସହରର ଏକ ମନ୍ଦିରରେ ରାମନବମୀ ପାଳନ ବେଳେ ଏକ ପୁରୁଣା କୂଅ ଉପରେ ଥିବା ସ୍ଲାବ୍‌ ଭାଙ୍ଗିପଡ଼ିବାରୁ ୩୬ ଜଣଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ଘଟିଥିଲା। ୨୦୨୪ ଜୁଲାଇ ୨ରେ ହାଥରାସର ଏକ ଧର୍ମୀୟ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ୨୧୬ ଜଣଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ଘଟିଥିଲେ ମଧ୍ୟ ସେହି ଘଟଣାକୁ ଚାପି ଦିଆଯାଇଥିଲା। ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶର ପ୍ରୟାଗରାଜରେ ଏବେ ଚାଲିଥିବା ମହାକୁମ୍ଭ ମେଳାରେ ପ୍ରାୟ ୫୦ କୋଟି ଲୋକ ବୁଡ଼ ପକାଇ ସାରିଲେଣି ବୋଲି କୁହାଯାଉଛି। ଆହୁରି ଅଧିକ କିଭଳି ସେଠାରେ ବୁଡ଼ ପକାଇବେ ସେଥିପାଇଁ ପ୍ରଚାରକୁ ଜୋରଦାର କରାଯାଇଛି। କାରଣ ଏହି ଧାର୍ମିକ ଚିନ୍ତାଧାରା ପଶିଲେ ରାଜନୀତି କରିବା ସହଜ ହେଇଥାଏ। ଇତିମଧ୍ୟରେ ପ୍ରୟାଗରାଜରେ କେତେ ଜଣଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ଘଟିଲାଣି ଓ ସମ୍ପୃକ୍ତ ଅଞ୍ଚଳରେ ନିଆଁ ଲାଗିବାଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ସେଠାକୁ ଯାଉଥିବା ଯାତ୍ରୀଙ୍କର ଦୁର୍ଘଟଣାରେ ପ୍ରାଣହାନି ନେଇ ସ୍ପଷ୍ଟ ତଥ୍ୟ ସରକାରୀ ଭାବେ ଦିଆଯାଉ ନାହିଁ। ଗତ ଜାନୁଆରୀ ୨୯ରେ ସଙ୍ଗମ ଅଞ୍ଚଳରେ ଦଳାଚକଟାରେ ୩୦ ଜଣଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ଘଟିଥିବା ବେଳେ ୬୦ ଜଣ ଆହତ ହୋଇଥିଲେ। ସେତେବେଳେ ଅଧିକ ଲୋକଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ଘଟିଥିବା ନେଇ ଅଭିଯୋଗ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ସରକାର ସଂଖ୍ୟାକୁ ଲୁଚାଇ ଦେଇଥିଲେ। ସଦ୍ୟ ଅଘଟଣ ଦେଖିଲେ ୧୫ ଫେବୃଆରୀରେ ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ ରେଳ ଷ୍ଟେଶନରେ ଟ୍ରେନ୍‌ରେ ଚଢ଼ିବା ପାଇଁ ମହାକୁମ୍ଭ ଯାତ୍ରୀଙ୍କ ପ୍ରବଳ ଭିଡ଼ ହେବାରୁ ୫ ଜଣ ଶିଶୁଙ୍କ ସମେତ ୧୮ ଜଣଙ୍କ ପ୍ରାଣହାନି ଘଟିଛି। ମିଳିଥିବା ସୂଚନା ଅନୁଯାୟୀ ମହାକୁମ୍ଭ ଯିବାକୁ ଥିବା ଦୁଇଟି ଟ୍ରେନ୍‌ ଆସିବାରେ ବିଳମ୍ବ ହେବାରୁ ଷ୍ଟେଶନରେ ଯାତ୍ରୀଙ୍କ ଅସମ୍ଭାଳ ଭିଡ଼ ହୋଇଥିଲା। ଏହି ସମୟରେ ପ୍ଲାଟଫର୍ମ ନମ୍ବର ବଦଳିବା ନେଇ ଭୁଲ୍‌ ଘୋଷଣା ହୋଇଯିବାରୁ ଯାତ୍ରୀଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଠେଲାପେଲା ହୋଇଥିଲା। ଫଳରେ ଅନେକେ ଅଣନିଃଶ୍ୱାସୀ ହୋଇଯିବାରୁ ଏଭଳି ଦୁର୍ଘଟଣା ଘଟିଥିବା କୁହାଯାଉଛି। ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ସମୟରେ ଏହି ବିଷୟକୁ ଗୁଜବ ବୋଲି କୁହାଯାଇଥିବା ବେଳେ ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ମୃତକଙ୍କ ବିଷୟରେ ଘୋଷଣା କରାଯାଇଥିଲା।
ଭିଡ଼ ପରିଚାଳନା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଭାରତର ଖରାପ ରେକର୍ଡ ରହିଆସିଛି। ଅତୀତର ଦଳାଚକଟା ଘଟଣାଗୁଡ଼ିକର ତାଲିକା ପ୍ରସ୍ତୁତ କଲେ ତାହା ଲମ୍ବି ଚାଲିବ। ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଗହଳିକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ କରି ଆଗୁଆ ଯୋଜନା କରା ନ ଯିବା, ପ୍ରଯୁକ୍ତି ଜ୍ଞାନକୌଶଳକୁ ଠିକ୍‌ ଭାବେ ଉପଯୋଗ ନ କରିବା, ସ୍ଥାନୀୟ ପ୍ରଶାସନ କିମ୍ବା କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଆୟୋଜନ କରୁଥିବା ସଂସ୍ଥା ଦାୟିତ୍ୱସମ୍ପନ୍ନ ହେଉ ନ ଥିବାରୁ ଏଭଳି ଅଘଟଣ ବୃଦ୍ଧି ପାଉଥିବା ଲକ୍ଷ୍ୟ କରାଯାଉଛି। ମହାକୁମ୍ଭ ଭଳି ଏତେବଡ଼ ଭିଡ଼କୁ ନିରୁତ୍ସାହିତ କରାଯିବାର ଥିଲା। ଭାରତ ହଲପ୍‌ ଦେଇ କହୁଛି ଯେ, ଏହାର ଜନସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧି ବିରାଟ ମାନବ ସମ୍ବଳର ପରିଚୟ ସୃଷ୍ଟି କରିଛି। ସେହିପରି ବିଶ୍ୱର ୫ମ ବୃହତ୍‌ ଅର୍ଥନୀତି ହେବା ସହ ଭାରତ ପ୍ରଯୁକ୍ତି କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅନ୍ୟ ବିକଶିତ ରାଷ୍ଟ୍ର ସହ ସମକକ୍ଷ ହେଲାଣି ବୋଲି ଡିଣ୍ଡିମ ପିଟୁଛି। ୨୦୪୭ ସୁଦ୍ଧା ବିକଶିତ ରାଷ୍ଟ୍ରରେ ଏହା ପହଞ୍ଚତ୍ବା ଲାଗି କରୁଥିବା ଉଦ୍ୟମକୁ ଖୁଣି ହେବ ନାହିଁ। ତେବେ ଦେଶର ରାଜଧାନୀ ନୂଆଦିଲ୍ଲୀର ରେଲଓ୍ବେ ଷ୍ଟେଶନ ନିଶ୍ଚିତ ଭାବେ ଅତ୍ୟାଧୁନିକ ହୋଇଥିବାରୁ ସେଠାରେ ଅନେକ ସିସିଟିଭି କ୍ୟାମେରା ଲାଗିଛି। ଏହି ଅଘଟଣ ପରେ ଗଣମାଧ୍ୟମ ସମ୍ମୁଖରେ କେତେକ ଯାତ୍ରୀ ଭୋଗିଥିବା ଦୁର୍ଦ୍ଦଶାକୁ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି। ସେମାନଙ୍କ କଥାକୁ ଦେଖିଲେ ବୁଝାପଡ଼ିଯାଇଛି ଯେ, ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ ରେଲଓ୍ବେ ଷ୍ଟେଶନରେ ଭିଡ଼ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ଲାଗି ସେଭଳି ପଦକ୍ଷେପ ନିଆଯାଇ ନ ଥିଲା। ଅଣନିଃଶ୍ୱାସୀ ହୋଇଯାଇଥିବା ଯାତ୍ରୀଙ୍କୁ ତୁରନ୍ତ ଡାକ୍ତରୀ ଚିକିତ୍ସା ମଧ୍ୟ ମିଳିପାରି ନ ଥିଲା।
ସବୁବେଳେ ଗୋଟିଏ କଥା ଦେଖାଯାଉଛି ଯେ, ଯେଉଁଠାରେ ଯେଉଁ ଧରଣର ଦୁର୍ଘଟଣା ଯୋଗୁ ଲୋକଙ୍କ ପ୍ରାଣହାନି ଘଟୁଛି, ସରକାର, ସ୍ଥାନୀୟ ପ୍ରଶାସନ କିମ୍ବା ରେଳପଥ ଆଦି ସଂସ୍ଥା ମୃତକଙ୍କ ପରିବାର ବର୍ଗ ଓ ଆହତଙ୍କ ପାଇଁ ଅର୍ଥ ସହାୟତା ଘୋଷଣା କରୁଛନ୍ତି। ବୋଧହୁଏ ଧରି ନିଆଯାଇଛି ଲୋକଙ୍କ ମୂଲ୍ୟବାନ ଜୀବନହାନିକୁ ଆର୍ଥିକ ସହାୟତା ଜରିଆରେ ପୂରଣ କରିହେବ। ଏଠାରେ ମନେରଖିବାକୁ ହେବ ଯେ, ଏହି କ୍ଷତିପୂରଣ କରଦାତାଙ୍କଠାରୁ ଆଦାୟ କରାଯାଇଥାଏ। ସେଥିରେ ମଧ୍ୟ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷ କାର୍ପଣ୍ୟତା ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିଥାଆନ୍ତି। ଏଥିସହିତ ମନେହୁଏ ଯେପରି ମଣିଷର ଜୀବନ ବିଶେଷକରି ଏକ ପରିବାରର ମୁଖ୍ୟଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ଘଟିଲେ ତାହାକୁ ମାତ୍ର କେଇ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କାରେ ପୂରଣ କରାଯାଇପାରିବ।
ଯେଉଁଭଳି ଭାବେ କୌଣସି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଆୟୋଜନ କରି ସରକାର ବାହାବା ନେବାକୁ ଚାହୁଁଛନ୍ତି, ସେହିଭଳି ଅଘଟଣ ଘଟିଲେ ତା’ର ଦୋଷ ନେବା ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ଶକ୍ତି ଗଢ଼ିବା ଦରକାର। ହେଲେ ଆୟୋଜନକାରୀ କିମ୍ବା ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସଂସ୍ଥାଗୁଡ଼ିକ ଅସ୍ବାଭାବିକ ଘଟଣା ଉପୁଜିଲେ ନିଜ ମୁଣ୍ଡ ଉପରକୁ ଦୋଷ ନେଇ ଦାୟୀ ହେବାକୁ କୁଣ୍ଠିତ ହେଉଛନ୍ତି। ଏହା ଏକ ଖରାପ ପରମ୍ପରା ସୃଷ୍ଟି କରୁଛି। ସ୍ବଚ୍ଛତା କାର୍ଯ୍ୟରେ ଆସିଲେ ଲୋକେ ସଚେତନ ହେବେ। ‘ସର୍ବନିମ୍ନ ସରକାର, ସର୍ବାଧିକ ଶାସନ’ର ସ୍ଲୋଗାନ ଶୁଣିବାକୁ ଭଲ ଲାଗୁଥିଲା। ହେଲେ କାର୍ଯ୍ୟରେ ‘ସର୍ବନିମ୍ନ ଶାସନ, ସର୍ବାଧିକ ପ୍ରଚାର’ ବଢ଼ିଯାଉଥିବାରୁ ତୃଣମୂଳସ୍ତରରେ କ’ଣ ଘଟୁଛି ତାହା ଉପରେ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ନଜର ରହୁ ନ ଥିବା ଭଳି ଏବେ ହୃଦ୍‌ବୋଧ ହେଲାଣି। ଏଭଳି ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ କୁହାଯାଇପାରେ ସରକାର କିମ୍ବା ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅସ୍ବାଭାବିକ ସ୍ଥିତି ପାଇଁ ଯେତିକି ଦାୟୀ, ଲୋକଙ୍କ ପାଗଳାମି ମଧ୍ୟ ସର୍ବୋଚ୍ଚରେ ପହଞ୍ଚତ୍ଛି।

ସୌଜନ୍ୟ-ଧରିତ୍ରୀ