Nuclear device: ୬୦ ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ହିମାଳୟରେ ହଜିଥିବା ପରମାଣୁ ଡିଭାଇସ୍‌ ଗଙ୍ଗା ପ୍ରତି ବିପଦ

ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଭାରତୀୟ ହିମାଳୟରେ ଦୀର୍ଘ ଦିନ ଧରି ପୋତି ହୋଇ ରହିଥିବା ଶୀତଳ ଯୁଦ୍ଧର ରହସ୍ୟ ପୁଣି ଚର୍ଚ୍ଚାକୁ ଆସିଛି। ପ୍ରାୟ ୬୦ ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ନନ୍ଦା ଦେବୀ ନିକଟରେ ପରିତ୍ୟକ୍ତ ହୋଇ ହଜିଯାଇଥିବା ଏକ ଆଣବିକ ଚାଳିତ ଡିଭାଇସ୍‌ ବା ଉପକରଣ ବରଫରେ ସମାଧି ନେଇଥାଇପାରେ।
୧୯୬୫ ମସିହାରେ ଚୀନ୍‌ର ନୂତନ ଆଣବିକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମକୁ ନେଇ ଶୀତଳ ଯୁଦ୍ଧର ଚିନ୍ତା ଚରମ ସୀମାରେ ଥିବାବେଳେ ସିଆଇଏ ଏବଂ ଭାରତର ଗୁଇନ୍ଦା ଦ୍ୱିତୀୟ ସର୍ବୋଚ୍ଚ ଶୃଙ୍ଗ ନନ୍ଦା ଦେବୀ ଉପରେ ଏକ ଆଣବିକ ଶକ୍ତି ଚାଳିତ ଶ୍ରବଣ ଉପକରଣ ସ୍ଥାପନ କରିବାକୁ ଗୁପ୍ତ ମିସନ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ। ଏହି ସିଷ୍ଟମ୍ ଅନେକ କିଲୋଗ୍ରାମ୍ ପ୍ଲୁଟୋନିୟମ୍ ଦ୍ୱାରା ଇନ୍ଧନ ପ୍ରାପ୍ତ ଏକ ରେଡିଓଆଇସୋଟୋପ୍ ଥର୍ମୋଇଲେକ୍ଟ୍ରିକ୍ ଜେନେରେଟର (ଆର୍‌ଟିଜି) ଉପରେ ନିର୍ଭର କରିଥିଲା, ଯାହା ସୀମାରେ ଚୀନ୍ କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ର ଓ ଆଣବିକ ପରୀକ୍ଷଣକୁ ଶୁଣିବା ପାଇଁ ସେନ୍ସରକୁ ଶକ୍ତି ଦେବା ଲାଗି ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଥିଲା। ପରେ ହିମସ୍ଖଳନ ଦ୍ୱାରା ଭାସି ଯାଇଥିଲା କିମ୍ବା ଗ୍ଲେସିୟରରେ ପୋତି ହୋଇଯାଇଥିଲା।

ଦଶନ୍ଧି ଧରି ଭାରତୀୟ ଓ ଆମେରିକୀୟ ସର୍ଚ୍ଚ ମିସନ ଉପକରଣକୁ ଖୋଜିବାରେ ବିଫଳ ହୋଇଛି। କେତେକ ଅଧିକାରୀ ଓ ଲେଖକ ଅନୁମାନ କରିଛନ୍ତି ଯେ ଏକ ଭାରତୀୟ ଦଳ ଚୁପଚାପ୍ ହାର୍ଡୱେୟାରକୁ ଉଦ୍ଧାର କରିଥିବେ। ଅନ୍ୟମାନେ ବିଶ୍ୱାସ କରନ୍ତି ଯେ ୟୁନିଟ୍ ଏବେ ମଧ୍ୟ ନନ୍ଦା ଦେବୀରେ ବରଫ ଭିତରେ ରହିଛି। ୧୯୭୮ ମସିହାରେ ଭାରତର ପରମାଣୁ ଶକ୍ତି ଆୟୋଗ ଦ୍ୱାରା କରାଯାଇଥିବା ଏକ ସର୍ବେକ୍ଷଣରେ ସ୍ଥାନୀୟ ନଦୀଗୁଡ଼ିକରେ କୌଣସି ଚିହ୍ନଟଯୋଗ୍ୟ ପ୍ଲୁଟୋନିୟମ୍ ପ୍ରଦୂଷଣ ନ ଥିବା ଜଣାପଡ଼ିଥିଲା। କିନ୍ତୁ ଏହା ମଧ୍ୟ ଉପକରଣର ଅବସ୍ଥିତି ଜାଣିପାରି ନଥିଲା। ନନ୍ଦା ଦେବୀର ଗ୍ଲେସିୟର ଋଷିଗଙ୍ଗା ଓ ଧୌଲିଗଙ୍ଗାକୁ ପାଣି ଯୋଗାଉଛି, ଯାହା ଅଳକାନନ୍ଦା ଓ ଶେଷରେ ଭାଗୀରଥୀ ନଦୀରେ ମିଶି ଗଙ୍ଗା ଗଠନ କରେ। ତାହା ତଳମୁଣ୍ଡରେ ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ଲୋକଙ୍କ ଜୀବନରେଖା ସୃଷ୍ଟି କରେ। ବିଶେଷଜ୍ଞମାନେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ବରଫରେ ପୋତି ହୋଇଥିବା ଆର୍‌ଟିଜି ତୁରନ୍ତ ବିପଦ ସୃଷ୍ଟି କରିପାରେ।

ସୌଜନ୍ୟ ସମ୍ବାଦ